ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗΣ

Αντισύλληψη αποτελούν οι μέθοδοι που εφαρμόζονται και επιτυγχάνουν να αναστείλουν παροδικά τη γονιμότητα και να εμποδίσουν την εγκατάσταση του γονιμοποιημένου ωαρίου μέσα στη μήτρα¹.

Οι μέθοδοι αντισύλληψης μπορεί να είναι φυσικές, ορμονικές και διαφραγματικές.

Ορμονικές μέθοδοι

·   

      Αντισυλληπτικά ορμονικά δισκία. Πρόκειται για φάρμακα που περιέχουν συνδυασμό οιστρογόνου και προγεσταγόνου ή μόνο προγεσταγόνο. Για την χορήγηση απαιτείται συνταγογράφηση, εξετάσεις αίματος και γενικά, εξατομίκευση για την κάθε γυναίκα. Όταν χρησιμοποιούνται κατάλληλα έχουν πολύ μεγάλη αποτελεσματικότητα. Η λήψη γίνεται για 21 ημέρες και στη συνέχεια διακόπτεται για 7 ημέρες. Σε νέες γυναίκες συστήνεται η παράλληλη χρήση του προφυλακτικού για την προφύλαξη από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Όπως κάθε φάρμακο, έχουν και ευεργετικές δράσεις αλλά και παρενέργειες²

·       

  Ενδομήτριο σπείραμα(σπιράλ). Μικρή πλαστική συσκευή σε σχήμα Τ, με χάλκινο σύρμα(χαλκού) ή με ποσότητα προγεσταγόνου που απελευθερώνεται σταδιακά(Mirena). Τοποθετείται και αφαιρείται από ειδικό, σε επίπεδο εξωτερικού ιατρείου(μετά από λήψη εξετάσεων αίματος και καλλιέργεια κολπικού υγρού). Η αποτελεσματικότητα κατά τον πρώτο χρόνο χρήσης είναι 98-99%. Δεν προστατεύει από τα ΣΜΝ³·       

  Ενέσιμα αντισυλληπτικά προγεσταγόνου. Χορηγούνται κάθε 12 εβδομάδες. Παρόμοια με τα αντισυλληπτικά δισκία

·         Ενδοδερμικά εμφυτεύματα προγεσταγόνων. Η τοποθέτηση και η αφαίρεσή τους γίνεται από επαγγελματία υγείας. Έχουν 3 χρόνια διάρκεια

·         Ενδοκολπικός δακτύλιος. Η δράση του είναι παρόμοια με τα αντισυλληπτικά δισκία. Παραμένει στη θέση του για 21 ημέρες και αποσύρεται για 7, οπότε παρουσιάζεται «έμμηνος ρύση» από τη μείωση των ορμονών. Τοποθετείται από την ίδια τη γυναίκα μια φορά το μήνα

·         Διαδερμικά επιθέματα με συνδυασμένη δόση ορμονών. Τοποθετείται κάθε εβδομάδα(την ίδια ημέρα, π.χ. κάθε Δευτέρα), επι 3 εβδομάδες και μετά παραλείπεται για 7 ημέρες. Ο μηχανισμός δράσης είναι παρόμοιος με τα αντισυλληπτικά δισκία^{2, 3}

·         Επείγουσα αντισύλληψη ή «το χάπι της επόμενης ημέρας». Σε σύντομο χρονικό διάστημα λήψη ορμονών σε μεγάλη ποσότητα για να αποφευχθεί μια πιθανή κύηση, λόγω επαφής σε ημέρες πιθανής ωορρηξίας. Για την καλύτερη αποτελεσματικότητα πρέπει να γίνεται λήψη όσο το δυνατόν νωρίτερα μετά την επαφή, μέσα σε 12-72 ώρες. Αυτή η μέθοδος δεν μπορεί να εφαρμόζεται συστηματικά αλλά μόνο κατ΄εξαίρεση²

Διαφραγματικές μέθοδοι

Αυτές οι μέθοδοι αντισύλληψης πιστεύεται πως είναι ασφαλέστερες σε σχέση με τις ορμονικές.

^·        

  Κύριος εκπρόσωπος είναι το ανδρικό προφυλακτικό. Πρόκειται για μια πολύ λεπτή ελαστική θήκη που πρέπει να φορεθεί πριν τη συνουσία στο πέος, όταν αυτό είναι σε στύση. Παρασκευάζεται από λάτεξ ή πολυουρεθάνη. Είναι πολύ αποτελεσματικό, εάν χρησιμοποιείται σωστά, από την αρχή της επαφής και σε κάθε επαφή. Δεν έχει καμία ιατρική παρενέργεια(όποιος έχει αλλεργία στο λάτεξ, μπορεί να χρησιμοποιήσει προφυλακτικό από πολυουρεθάνη). Προστατεύει από τα περισσότερα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, συμπεριλαμβάνοντας και τους ιούς. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακόμα και σε στοματικό ή πρωκτικό σεξ. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση της τραχηλικής ενδοεπιθηλιακής νεοπλασίας και του αντίστοιχου διηθητικού καρκίνου²

^·       

  Κολπικό διάφραγμα. Αποτελείται από ένα λεπτό ημισφαιρικό ελαστικό σε διάφορα μεγέθη(αναλόγως την κάθε γυναίκα). Τοποθετείται από τη γυναίκα πριν τη συνουσία, μαζί με ποσότητα σπερματοκτόνου τζελ και παραμένει στη θέση του για τουλάχιστον 6 ώρες μετά τη συνουσία, στη συνέχεια αφαιρείται. Κρατά το σπέρμα μακριά από τον τράχηλο κι έτσι τα σπερματοζωάρια πεθαίνουν στο όξινο περιβάλλον του κόλπου. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και τις ημέρες της εμμηνορρυσίας

^·          Τραχηλική καλύπτρα. Μοιάζει με δακτυλήθρα και εφαρμόζει στον τράχηλο. Παρόμοια δράση και χρήση με το κολπικό διάφραγμα.

^·           Αντισυλληπτικός σπόγγος πολυουρεθάνης, διαποτισμένος με σπερματοκτόνο. Μεγάλα ποσοστά αποτυχίας. Δεν προστατεύει από τα αφροδίσια νοσήματα. Συνιστάται παράλληλη χρήση του προφυλακτικού

^·     

     Γυναικείο προφυλακτικό. Μπορεί να εισαχθεί αμέσως πριν ή και μερικές ώρες πριν την επαφή και είναι μιας χρήσης. Μοιάζει με ένα πολύ μεγάλο ανδρικό προφυλακτικό, με εσωτερικό και εξωτερικό δακτύλιο. Σε αντίθεση με το ανδρικό προφυλακτικό, προστατεύει και από την επαφή με τη βάση του πέους^{2, 3}

Οι φυσικές μέθοδοι αντισύλληψης

Ειναι η ημερολογιακή, το θερμομετρικό διάγραμμα, η διακοπτόμενη συνουσία. Δεν θεωρούνται αποτελεσματικές και δεν συστήνονται από το 2010.

Την μόνη εξαίρεση αποτελεί ο αποκλειστικός μητρικός θηλασμός, με τα ποσοστά επιτυχίας να αυξάνουν με τη συχνότητα των γευμάτων του νεογνού²

 Καθώς το μόνο μέσο αντισύλληψης που προστατεύει από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα είναι το προφυλακτικό, συστήνεται η παράλληλη χρήση του με τις υπόλοιπες μεθόδους αντισύλληψης.

Επιμέλεια & Έρευνα Κείμενου: Αγγελουκου Ξένια, ΜΑΙΑ, μέλος της ομάδας "ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ"


Πηγές

1.       Αντωνίου Ε., Βιβιλάκη Β. κ.α. «η γυναίκα και το νεογνό στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας», εκδ. Πασχαλίδης, Αθήνα 2007

2.       Ιατράκης Γ. «Οικογενειακός προγραμματισμός», εκδ. Δεσμός, Αθήνα 2008

3.       Gupta S. et al. «εγχειρίδιο γυναικολογικής νοσηλευτικής φροντίδας», 2011