Με έχει πιάσει φιλοσοφικός οίστρος αυτές τις μέρες. Από τη μία πλευρά, η χώρα μας εμφανίζει τα μεγαλύτερα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας παγκοσμίως (θα το σχολιάσω προσεχώς σε άλλο κείμενο) κι από την άλλη πλευρά, οι viral γιαγιάδες που προσφέρουν σε ασαράντιστο βρέφος (μόλις ενός μήνα) γάλα με το μπιμπερόν ενώ του σιγοτραγούδανε έναν σκοπό.
Η viral αυτή φωτογραφία λοιπόν, όντως στέλνει μαθήματα ανθρωπιάς, τρυφερότητας, φιλοξενίας και φιλευσπλαχνίας, χαρακτηριστικά μοναδικά του ελληνικού λαού, σε όλη την Ευρώπη. Ωστόσο, χωρίς να θέλω να μειώσω το αντιρατσιστικό μήνυμα που στέλνει αυτή η φωτογραφία και, χωρίς να θέλω να επεκταθώ στα κοινωνικο- οικονομικά- πολιτικά ζητήματα (δεν θέλω να σταθώ καθόλου σε αυτά) που προβάλλει η εν λόγω εικόνα δημιουργώντας εντάσεις και παρεξηγήσεις, θα ήθελα να προβληματιστώ μαζί σας ως προς τον τρόπο σίτισης ενός βρέφους ασαράντιστου, ο οποίος προβάλλεται σε όλα τα ΜΜΕ και το διαδίκτυο αυτές τις μέρες και θα έπρεπε να θεωρείται έμμεση διαφήμιση βάσει του Κώδικα Εμπορίας Υποκατάστατων του Μητρικού Γάλακτος. Προτού συνεχίσω λοιπόν με τους προβληματισμούς και τις σκέψεις μου, θα ήθελα να συγχαρώ τις γιαγιάδες αυτές για όλα αυτά τα συναισθήματα που μας δημιουργούν και τα τόσο σπουδαία μαθήματα ανθρωπιάς που μας παραδίδουν.
Ας το πάρω λοιπόν από την αρχή. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ), τη UNICEF και άλλους παγκόσμιους έγκυρους επιστημονικούς οργανισμούς, ο Μητρικός Θηλασμός αποτελεί το μοναδικό φυσιολογικό και φυσικό τρόπο σίτισης των βρεφών. Το Μητρικό Γάλα αποτελεί την ιδανική τροφή για τα βρέφη με ευεργετικές προεκτάσεις στην οικογένεια, την κοινωνία, την οικονομία και την υγεία. Ο αποκλειστικός Μητρικός Θηλασμός για τους πρώτους έξι μήνες ζωής, ακολουθούμενος από συνεχιζόμενο Μητρικό Θηλασμό για τουλάχιστον δύο χρόνια σε συνδυασμό με την προσθήκη θρεπτικών στερεών τροφών, αποτελούν το κλειδί για την καλύτερη ανθρώπινη μελλοντική υγεία. Αποκλειστικός Μητρικός Θηλασμός σημαίνει ότι το βρέφος τρέφεται αποκλειστικά και μόνο με Μητρικό Γάλα, χωρίς να παίρνει καμιά άλλη στερεή ή υγρή τροφή. Εξάλλου, η κατανάλωση βρεφικού- τεχνητού γάλακτος δεν είναι άμοιρη κινδύνων. Έχουν αναφερθεί κατά καιρούς σηψαιμίες και θάνατοι από μολυσμένα τεχνητά γάλατα στις ΗΠΑ, έχουν ανιχνευθεί κατά καιρούς τοξικές ουσίες και καρκινογόνα με πρόσφατο το παράδειγμα της μελαμίνης, ενίοτε αποσύρονται ακατάλληλες παρτίδες συσκευασιών, ενώ έχουν συμβεί μέχρι και εγκαύματα ή ακόμα και αφυδάτωση από λάθη στην προετοιμασία του. Έχει υπολογιστεί ότι κάθε χρόνο πεθαίνουν 1.5 εκατομμύρια (!!!) βρέφη σε όλο τον κόσμο επειδή δεν θηλάζουν.
Πάμε τώρα στα παλιά, πολύ παλιά, στα χρόνια του Όθωνα, όταν με ιδιωτική πρωτοβουλία εκδηλώθηκε αρχικά ενδιαφέρον για την εξασφάλιση γάλακτος- τροφής για τα νόθα και εγκαταλελειμμένα παιδιά λόγω ύπαρξης του ζητήματος της επιβίωσης κι έτσι δόθηκε ειδικό κονδύλιο από το τότε Υπουργείο Εσωτερικών ώστε να πληρώνονται θηλάστριες (ή παραμάνες ή βυζάχτρες ή τροφοί) για να κρατούν στην ζωή τα ορφανά βρέφη του αγώνα ή ακόμα και τα μωρά που εγκατέλειπαν στους δρόμους πάμφτωχες γυναίκες που δεν μπορούσαν να τα μεγαλώσουν. Στα τέλη του 19ου αιώνα, δημοσιεύθηκε στον εγχώριο Τύπο μια συγκλονιστική στατιστική που ήθελε να υπάρχουν μόνο στην Αθήνα δέκα χιλιάδες (!!!) παραμάνες, γυναίκες δηλαδή που πωλούσαν το γάλα τους (το μητρικό) για τα παιδιά των «καλών οικογενειών»! Ιδιαίτερα μεγάλος αριθμός αν ληφθούν υπόψη τα τότε πληθυσμιακά στοιχεία της πόλης. Το αξιοπρόσεχτο είναι, πως οι λόγοι μη Θηλασμού των Ελληνίδων μητέρων τότε, συνεχίζουν να είναι ίδιοι με τους σημερινούς, χωρίς να έχει αλλάξει τίποτα –σαν να μην πέρασε μια μέρα- , λόγοι υγείας, λόγοι μόδας, ακόμα και για να μη χαλάει το στήθος τους. Αυτά για την ιστορία. Γιατί λοιπόν τα εξιστορώ???? Θα σας εξηγήσω ευθύς αμέσως…
Χωρίς να θέλω να φανώ κακιά ή ερειστική, θεωρώ ότι σε δύσκολες καταστάσεις όπως φυσικές καταστροφές αλλά και σε πολέμους, το πρωταρχικό ζήτημα που δημιουργείται είναι αυτό της επιβίωσης. Ο Μητρικός Θηλασμός είναι μια φυσιολογική διαδικασία όπως είναι η αναπνοή. Οφείλει να είναι δεδομένος για όλους τους ανθρώπους ως αναφαίρετο ανθρώπινο δικαίωμα και να μην χρειάζεται πληροφόρηση για να τον επιτελέσεις. Ουσιαστικά, είναι σαν να λέμε ότι όταν κάποιος πεινάει πρέπει να τον πληροφορήσουμε για το τι, πώς και πού θα φάει… Συνεπώς, (ίσως λανθασμένα) πιστεύω πως αυτές οι μανάδες- οι προσφυγοπούλες λόγω των επώδυνων καταστάσεων που βιώνουν δεν έχουν επιλογές και ανέσεις. Επιπλέον, (ίσως και πάλι λανθασμένα) έχω (ή μάλλον είχα) την εντύπωση ότι δεν έχουν τις ίδιες νοοτροπίες και κουλτούρες με εμάς. Θεωρούσα ότι θα ήταν αυτονόητος ο Θηλασμός γι’ αυτές. Αντιθέτως, βάσει της συγκεκριμένης φωτογραφίας απεικονίζεται μια αλλόκοτη πραγματικότητα, η επιβίωση διασφαλίζεται μέσα από ένα άψυχο μπιμπερόν που μάλλον περιέχει ξένο- τεχνητό γάλα ενώ ο Μητρικός Θηλασμός και το έμψυχο σώμα της μάνας φαντάζει πολυτέλεια. Άποψή μου??? Η άνεση και η πολυτέλεια θα έπρεπε να είναι το μπιμπερόν και η επιβίωση να διασφαλίζεται μέσω του Μητρικού Θηλασμού, όπως έχει ορίσει η φύση.
Δυστυχώς όμως, στην εποχή όπου ο άνθρωπος μπορεί να τα καταφέρει όλα, σε περιόδους φυσικών καταστροφών αλλά και σε πολέμους, οι δωρεές σε μπιμπερόν και τεχνητά γάλατα που γίνονται στις μαμάδες και στις λεχώνες αυτές, φέρουν ως αποτέλεσμα τη διακοπή του Θηλασμού, αφού το σκονόγαλο είναι «πιο καλό, πιο παχύ και πιο κατάλληλο γάλα» για τα παιδιά τους, και κάπως έτσι καταλήγουν τα παιδιά να πεθαίνουν από την έλλειψη των βασικών συνθηκών υγιεινής κατά την παρασκευή του γάλακτος αυτού ή ακόμα κι από τη διακοπή της δωρεάν χορηγίας του.
Γι αυτούς λοιπόν, ακριβώς τους λόγους (έλλειψη συνθηκών υγιεινής, κτλ) θεώρησα σκόπιμο το σχολιασμό και την έκθεση των προβληματισμών μου στο συγκεκριμένο θέμα, με αφορμή τη συγκεκριμένη φωτογραφία που έχει γίνει viral παγκοσμίως, προκαλώντας τόνους συναισθήματος μεγαλοψυχίας κι ευαισθησίας, ενώ υποσυνείδητα εμφυτεύεται τόσο αθώα η εικόνα τροφής ενός νεογνού ασαράντιστου με υποκατάστατο Μητρικού Γάλακτος, σε συνθήκες που αρχικά δεν θα έπρεπε να εμπορευματοποιούνται και να γίνονται προϊόν εκμετάλλευσης. Επιπρόσθετα, στις περιστάσεις αυτές (ίσως λανθασμένα και πάλι) θεωρώ πως δεν χωράνε σκέψεις περί άνεσης και πολυτέλειας, αφού τα θέματα που προκύπτουν είναι καθαρά επιβίωσης. Συνεπώς, για μένα προσωπικά, δεν θα έπρεπε να απενεχοποιείται η εικόνα του μπιμπερόν σε αυτές τις καταστάσεις….ίσα ίσα το αντίθετο! Στη θέση αυτών των γιαγιάδων, που λαμβάνουν θέση «παραμάνας» ή «τροφού» του 21ουαιώνα, όπως λέει και η φίλη, συνάδελφος και «συναγωνίστρια για το Μητρικό Θηλασμό και το Φυσικό Τοκετό» Ελένη Σ.: θα ήθελα ως ρομαντική (αλλά και μάχιμη!!!) χαζομαμμή να δω 2-3 θηλάζουσες μαμάδες, που στη μια μεριά θα θηλάζουν τα δικά τους τα παιδιά και στην άλλη τα προσφυγόπουλα. Γιατί κάποια στιγμή τα φώτα θα σβήσουν κι εκεί θα πρέπει να υπάρχουμε εμείς οι Μαίες να επιμένουμε και να ενδυναμώνουμε τις μητέρες αυτές να θηλάζουν.
Τέλος, για να μην μειώνουμε τη δύναμη της εικόνας, της ανθρωπιάς αλλά και της προσφοράς, τουλάχιστον ένα βρεφικό στομαχάκι γέμισε για 3 ώρες…
Ιδέα & Κείμενο: Έρρικα Κοκκόση, ΜΑΙΑ, μέλος της ομάδας "ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ"
